کورک یک نوع عفونت پوستی است که معمولاً در غدد و فولیکول مو شروع به پیدایش می‌کند. کورک می‌تواند در هر جای بدن مخصوصاً در مواضعی که در معرض سایش و اصطکاک زیادی هستند ظاهر شود. بیشترین مناطقی که کورک می‌زنند عبارتند از گردن، سینه، صورت و باسن. کمر و سوراخ بینی نیز ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند. کورک معمولاً با درد و قرمز و متورم شدن محل بروز آن همراه است. دمل زمانی ایجاد می‌شود که چند کورک چندین فولیکول مو را دچار عفونت کنند.
بعضی از کورک‌ها بدون نیاز به انجام هیچ‌گونه درمانی، به‌طور خودبه‌خود می‌ترکند و درمان می‌شوند اما در حالات شدید عارضه، مانند زمانی که کورک یا دمل بزرگ شده و در هنگام لمس نرم و اسفنجی احساس شود به‌محض امکان باید به پزشک مراجعه کنید. اگر شما از کورک یا دمل رنج می‌برید متخصصین کلینیک پوست و موی رازی در ابتدا با معاینه پوستتان، کورک یا دمل را تشخیص می‌دهند. اگر طی یک مدت‌زمان کوتاهی چندین کورک بزنید ممکن است متخصصین ما آزمایش خون را برایتان تجویز کنند. برای آشنایی بیشتر با روش‌های درمانی برای کورک و دمل یا در صورت نیاز به رزرو نوبت می‌توانید با همکاران ما با شماره‌های 02188334029 – 02188333259 تماس حاصل فرمایید.
علت بروز و عوامل خطر
افراد مبتلا به بیماری‌های خاصی مثل دیابت، احتمال بیشتری برای کورک زدن آنها وجود دارد. مبتلا بودن به مشکلات پوستی مثل اگزما یا هر مشکل دیگری که توانایی پوست برای مقابله با میکروب‌ها را کاهش می‌دهد از دیگر عوامل خطرساز بروز کورک هستند. این عفونت پوستی می‌تواند به افراد دیگر نیز سرایت کند. در موارد نادری، این عارضه می‌تواند جدی باشد و موجب عفونی شدن جریان خون، دیگر اندام‌های بدن یا عفونت کلی بدن (سپسیس) شود. همچنین ممکن است عفونت جدی استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی سیلین نیز روی دهد.
علائم
کورک ممکن است به شکل یک زخم و برجستگی قرمزرنگ مایل به صورتی باشد. با مرور زمان این احتمال وجود دارد که کورک مملو از مایعی شفاف یا چرک شود و اندازه‌ی آن رشد کند.
علائم کورک شامل موارد زیر می‌باشد:
- تورم، بروز گره‌های لنفاوی قرمزرنگ عمیق در پوست (که گاهی در آن مو رشد می‌کند)
- احساس درد مخصوصاً در هنگام لمس آن و در قسمت‌های خاصی از بدن (مثل بینی یا گوش‌ها)
- اندازه‌ی کورک می‌تواند به‌اندازه‌ی یک نخود تا توپ گلف متفاوت باشد.
- ممکن است مرکز آن سرسفید یا زردرنگ شود که ممکن است بترکد و چرک بیرون دهد.
- ممکن است مایع شفافی را ترشح یا خارج کند و یا روی آن پوسته بگیرد.
- می‌تواند به پوست اطراف سرایت کرده و دمل ایجاد کند.
دمل در مقایسه با کورک عفونت عمیق‌تر و جدی‌تری ایجاد می‌کند؛ بنابراین علائم آن نیز ممکن است بسیار جدی‌تر از کورک باشد. دمل علاوه بر علائم مشابهی که با کورک دارد می‌تواند دارای علائم زیر نیز باشد:
- موجب بروز تب و لرز و علائم دیگری می‌شود.
- به‌آرامی و کندی ترمیم می‌یابد.
- بر روی پوست جای زخم برجای می‌گذارد.
در چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
در هر زمانی که دمل یا کورک بزرگی زدید و یا کورک روی پوستتان پس از یک هفته از قرار دادن کمپرس گرم بهبود نیافت با پزشکتان ملاقات کنید. اگر به بیماری دیابت مبتلا هستید حتی اگر کورک کوچکی بر روی پوستتان ظاهر شد بایستی به پزشک مراجعه کنید چون شما نسبت به افراد دیگر بیشتر در معرض دچار شدن به عفونت‌های جدی می‌باشید. کورک در هراندازه‌ای که باشد اگر شرایط زیر را دارید فوراً از پزشک بخواهید که آن را معاینه کند:
- بر روی پوست کودک بروز یابد.
- در صورت، مقعد، کشاله ران یا ستون فقرات ظاهر شود.
- تب و درد شدیدی ایجاد کند.
- در حرکت کردن اختلال به وجود آورد.
- موجب بروز تورم، رگه‌های قرمز یا دیگر لکه‌های پوستی در پوست اطراف خود شود.
در صورتی که درمان کورک و دمل با استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک انجام شده و پس از یک یا دو روز مصرف داروها به نظر نمی‌رسد که تأثیری بر روی ضایعات داشته باشد، مناسب است مجدداً با پزشک خود ملاقات کنید. عفونت ممکن است به دلیل وجود یک نوع باکتری باشد که در برابر داروهای آنتی‌بیوتیکی که به طور معمول استفاده می‌شوند، مقاوم است. این نوع باکتری به نام استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (یک نوع اکتسابی از جامعه) شناخته می‌شود. برای درمان این نوع عفونت، پزشک باید اطمینان حاصل کند که درمان اولیه شما با آنتی‌بیوتیک مؤثر نبوده است. ممکن است نیاز به استفاده از نوع دیگری از داروهای آنتی‌بیوتیک وجود داشته باشد تا این مشکل رفع شود. اگر در یک بازه زمانی کوتاه چندین بار کورک رخ داده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک بررسی خواهد کرد که آیا شما دچار بیماری هستید که توانایی بدن شما در مقابله با عفونت را تحت تأثیر قرار داده است یا خیر.
تشخیص
فولیکولیت، کورک و دمل توسط درمانگر و از طریق بررسی سابقه بیماری و انجام معاینه جسمی تشخیص داده می‌شود. ممکن است که درمانگر پس از معاینه ضایعات پوستی، آزمایش کشت زخم (نمونه‌برداری از ترشحات زخم که در آزمایشگاه به آن اجازه رشد کردن داده می‌شود و نوع باکتری آن شناسایی می‌گردد) را نیز انجام دهد. پزشک این آزمایش را جهت تایید تشخیص خود و کمک به انتخاب بهترین روش درمانی انجام می‌دهد.
درمان
خوددرمانی
در اکثر موارد می‌توان کورک را در منزل به‌خوبی و با موفقیت درمان کرد. یکی از بهترین روش‌ها جهت سرعت دادن به فرایند درمان کورک این است که روزی 3 تا 4 بار به مدت 10 دقیقه یک حوله گرم را بر روی کورک قرار دهید. گرما میزان گردش خون را در اطراف کورک افزایش می‌دهد که این امر به این معناست که تعداد بیشتری از سلول‌های سفید برای مبارزه با عفونت به محل بروز این ضایعه فرستاده می‌شود. پس از ترکیدن کورک برای جلوگیری از گسترش عفونت، آن را با بانداژ یا گاز استریل بپوشانید. دست‌های خود را به‌خوبی با آب و صابون بشویید چراکه این کار به جلوگیری از انتشار باکتری به سایر قسمت‌های بدن و یا دیگر افراد کمک می‌کند. داروهای مسکن بدون نسخه ازجمله پاراستامول یا ایبوپروفن می‌توانند به تسکین هرگونه درد ناشی شده از کورک کمک کنند.
آنتی‌بیوتیک‌ها
معمولاً برای حالات زیر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها توصیه می‌شود:
- برای رفع تمام انواع دمل
- در صورت بالا بودن دمای بدن
- اگر به عفونت ثانویه‌ای مثل سلولیت (عفونت لایه‌های عمیق‌تر پوست) مبتلا شوید.
- چنانچه کورک در صورتتان ظاهر گردد. احتمال زیادی وجود دارد که کورک در صورت موجب بروز عوارضی شود.
- اگر احساس درد ناراحتی شدیدی دارید.
معمولاً مصرف یک داروی آنتی‌بیوتیک به نام فلوکلوکساسیلین برای یک دوره زمانی 7 روزه توصیه می‌شود.
غالباً عوارض جانبی این داروها خفیف است و حتماً باید دوره مصرف آنتی‌بیوتیک را تکمیل کنید.
برش و تخلیه کورک
اگر بر روی پوستتان کورک بزرگی ظاهر شده که در هنگام لمس آن، آن را نرم و اسفنجی احساس می‌کنید (در اصطلاح پزشکی به آن کورک متغیر می‌گویند) به پزشک مراجعه کنید. وقتی‌که کورک نرم و اسفنجی شده باشد بعید است که خودبه‌خود بترکد و احتمالاً به‌خوبی نسبت به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها جواب نمی‌دهد. ممکن است پزشک با تکنیکی به نام برش و تخلیه، چرک کورک را بردارد. در روش برش و تخلیه، نوک کورک با استفاده از یک سوزن استریل یا اسکالپل سوراخ می‌شود. این کار موجب تخلیه چرک درون کورک می‌شود که به تسکین درد کمک و به فرایند بهبودی سرعت می‌بخشد. احتمالاً قبل از شروع فرایند درمان، برای بی‌حس شدن ناحیه‌ی متأثر از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. هرگز سعی نکنید خودتان نوک کورک را سوراخ یا فشار دهید چون این کار باعث انتشار عفونت به جاهای دیگر می‌شود.
رفع جای جوش
گاهی اوقات یک کورک یا دمل بزرگ می‌تواند از خود اثر یا اسکار به‌جای بگذارد. این اسکارها اگرچه هرگز کاملاً از بین نمی‌روند اما به مرور زمان کم‌رنگ‌تر می‌شوند و کمتر به چشم می‌خورند.
اگر شما نگران وجود این اسکارها هستید چندین درمان قطعی برای رفع آن وجود دارد که عبارتند از:
- تزریق کورتیکوستروئید می‌تواند به صاف شدن برآمدگی اسکارها کمک کند.
- مصرف داروهایی مثل آمینوبنزات که می‌تواند به رفع بافت اسکار (جوشگاه) کمک کند.
- بانداژهای فشاری به صاف شدن و بهبود اسکار کمک می‌کند.
- جراحی پلاستیک
پیشگیری
اگر قسمتی از پوستتان مستعد کورک یا دمل زدن است آن ناحیه را خشک و تمیز نگه دارید و از پوشیدن لباس‌های تنگی که مانع از نفس کشیدن پوست می‌شوند اجتناب کنید. شستشوی روزانه‌ی پوست با صابون‌های آنتی‌بیوتیک نیز می‌تواند مؤثر باشد. در مراحل اولیه بروز تحریک یا برآمده شدن فولیکول مو از کمپرس آب گرم برای باز شدن منافذ بسته پوست و تخلیه هرگونه عفونت اولیه استفاده کنید. اگر به دنبال تراشیدن موی صورت، نشانه‌های التهابی یا عفونی شدن فولیکول مو (فولیکولیت) در پوستتان به وجود آمد برای جلوگیری از انتشار باکتری به دیگر نواحی پوست، از اصلاح کردن صورت خودداری کنید.
