قارچ‌ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که در همه جا، هم در فضاهای سرپوشیده و هم در فضاهای باز، وجود دارند. در واقع بیش از پنجاه هزار گونه قارچ مختلف در محیط وجود دارد.گونه‌های متعددی از قارچ‌ها می‌توانند سال‌ها روی پوست زندگی کنند، بدون آن که هیچ مشکلی را ایجاد کنند. بااین حال گاهی اوقات عامل‌های معینی باعث می‌شود که قارچ‌ها بیش از حد تکثیر شوند یا تغییر کنند و در نتیجه عفونت قارچی پوست بروز یابد.عفونت‌های قارچی معمولاً برحسب نوع قارچ عامل ایجاد عارضه، ناحیه آسیب دیده بدن و شدت عفونت دسته‌بندی می‌شوند. این عفونت‌ها روی سطح پوست، داخل چین پوستی یا هر ناحیه گرم و مرطوب دیگری ایجاد می‌شوند و باعث خارش شدید می‌شوند.
اگر دچار عفونت‌های پوستی قارچی شده‌اید و اطلاعی از روش درمان و از بین بردن ضایعه پوستی ندارید، نخستین گام مراجعه به متخصص پوست برای تشخیص صحیح نوع عفونت قارچی است. متخصصین کلینیک پوست و موی رازی ابتدا سوالاتی را درباره رژیم غذایی و به تازگی مصرف کردن آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضعیف کننده سیستم ایمنی بدن می‌پرسند و سپس پوست را معاینه می‌کنند. متخصصین ما برای درمان قارچ پوستی روش‌های مختلفی را توصیه می‌کنند. بیماران دچار این ناراحتی باید به دقت از دستورات پزشک پیروی کنند، چون از بین بردن بعضی قارچ‌های پوستی یا جلوگیری از عود کردن آنها دشوار است.
اگر به اطلاعات بیشتری در این زمینه نیاز دارید همکاران ما مشاوره لازم را در اختیار شما قرار خواهند داد. برای دریافت این خدمات یا رزرو نوبت می توانید با شماره‌های 02188334029 – 02188333259 تماس حاصل نمایید .
علل عفونت‌های قارچی پوستی
- آسیب دیدن سیستم ایمنی تعادل طبیعی بین ارگانیسم‌های پوست را از بین می‌برد و در نتیجه یک نوع از آنها می‌تواند رشد و تکثیر بیش از حد داشته باشد.
- شرایط جوی مناطق گرمسیری محیطی ایده‌آل برای قارچ‌ها است، چرا که قارچ‌ها بهترین رشد را در ناحیه‌های گرم و مرطوب دارند.
- ممکن است در اثر مصرف کردن آنتی بیوتیک باکتری‌های طبیعی کنترل کننده رشد قارچ‌ها (مخمرها) از بین بروند و عفونت قارچی ایجاد شود.
- برخی به لحاظ ژنتیکی استعداد ابتلا به عفونت‌های قارچی پوستی را دارند.
- چاقی احتمال بروز عفونت‌های قارچی را افزایش می‌دهد، چون افراد دارای اضافه وزن چین‌های پوستی بیشتری دارند که رشد قارچ‌ها را تسهیل می‌کند.
- عفونت یا آسیب‌دیدگی‌های قبلی پوست و ناخن
- رعایت نکردن بهداشت
- تماس مستقیم با افراد، حیوانات، خاک یا دیگر اشیاء آلوده به درماتوفیت (بیماری قارچی)
- تماس مداوم با آب
انواع عفونت‌های قارچ پوستی
قارچ علت شایع بسیاری از عفونت‌های پوستی است. بعضی قارچ‌ها به طور طبیعی در بدن انسان وجود دارند و مخمر نامیده می‌شوند؛ اما بعضی قارچ‌ها به نام درماتوفیت به عنوان ذرات خارجی روی بدن انسان رشد می‌کنند و باعث عفونت می‌شوند. قارچ‌ها در محیط‌های گرم، مرطوب و تاریک بهتر رشد می‌کنند. پوست انسان، به ویژه چین‌های پوستی (مانند کشاله ران، چین سینه و زیربغل) و غشاهای مخاطی (مانند ناحیه تناسلی و دهان) نیز محل مناسبی برای رشد قارچ‌ها است.
علائم عفونت‌های قارچی
کاندیدیاز شایع‌ترین نوع عفونت قارچی در انسان است که پوست، ناخن، دهان و بسیاری از اندام‌ها مانند دستگاه تناسلی یا تنفسی را درگیر می‌کند. گونه‌های متداول کاندیدیاز به شرح زیر است:
- عفونت قارچی ناخن‌ها: این نوع کاندیدیاز با درد، قرمزی، التهاب و داغ شدن اطراف و زیر ناخن و بستر ناخن همراه است و گاهی ترشح چرک را نیز در پی دارد. رگه زرد کدر کنار ناخن، لکه‌های هلالی زرد رنگ یا لکه‌ها سفید فلسی روی صفحه ناخن علامت وجود انیکومایکوز است که ضخیم، کدر و شیاردار شدن ناخن و جدا شدن انتهای ناخن را به دنبال دارد. در مراحل بعدی انیکومایکوز کل ناخن کنده می‌شود.
- عفونت قارچی دهان بیشتر در میان نوزادان شایع است. مشخصه اصلی برفک لکه‌های سفیدی در دهان است که به پنیر کاتیج شباهت دارند. این لکه‌ها داخل دهان ایجاد می‌شود. (بیشتر درباره برفک بدانید.)
- عفونت پوستی شایعی در میان نوجوانان و جوانان است که معمولاً در گردن، بازوها و بالاتنه مشاهده می‌شود و مشخصه اصلی آن لکه‌های زبر سفید، خرمایی یا قرمز رنگ است.
- نوع نادری از قارچ پوست است که با راش پراکنده و منتشر توام با خارش شدید همراه است. خارش در ناحیه کشاله ران و مقعد، زیر بغل، پاها و دست‌ها بیشتری شدت را دارد.
عفونت‌های قارچی درماتوفیت و علائم آنها
ازآنجایی که قارچ‌های درماتوفیت از کراتین پروتئین تغذیه می‌کنند، عفونت‌های درماتوفیتی معمولاً در ناحیه‌هایی مانند پوست، ناخن یا مو دیده می‌شوند که دارای پروتئین هستند. اکثر گونه‌های عفونت قارچی در دوران پس از بلوغ و در بزرگسالان مشاهده می‌شود. شایع‌ترین انواع عفونت‌های قارچی درماتوفیتی در ادامه توضیح داده می‌شود.
- پای ورزشکاران (تینه‌آ پدیس): همان‌طور که از نام عارضه مشخص است، این نوع عفونت قارچی پا را درگیر می‌کند. پوسته‌ریزی و ترک خوردن پوست بین انگشتان پا، به ویژه انگشت‌های چهارم و پنجم، خارش و زخم از علائم معمول پای ورزشکاران به شمار می‌رود.
- کرم حلقوی: این نوع عفونت قارچی در هر نقطه‌ای از پوست ممکن است بروز یابد، اما بیشتر روی پوست بدون پوشش، مانند پوست دست و بازو، مشاهده می‌شود. شاخص‌ترین علائم عفونت کرم حلقوی عبارت است از خارش شدید، مرطوب شدن پوست و زخم‌های حلقوی قرمز صاف یا اندک برآمده‌ای که خشک یا پوسته پوسته می‌شوند و می‌ریزند.
- کرم حلقوی پوست سر (تینه آ کپیتیس): این نوع قارچ پوست زخم‌هایی را روی پوست سر ایجاد می‌کند که ممکن است ملتهب، متورم و یا مملو از چرک باشند. پی‌آمد این نوع قارچ سر، طاسی سکه‌ای است که ممکن است در نهایت به طاسی کامل بیانجامد. اگرچه طاسی معمولاً برگشت پذیر و قابل درمان است، اما گاهی در صورت استمرار عفونت دائمی می‌شود.
- عفونت کف دست و بین انگشتان: این نوع قارچ پوستی باعث ضخیم شدن پوست می‌شود و معمولاً غیرالتهابی است. تینه آ مانیوم غالباً مزمن و مرتبط با انیکومایکوز یا پای ورزشکاران است.
درمان
چنانچه به سرعت برای درمان اقدام شود، اکثر عفونت‌های قارچی پوستی را می‌توان سریع و به راحتی درمان کرد. هرچند ممکن است بعضی عفونت‌ها پس از درمان عود کنند و درمان بعضی عفونت‌های مزمن و مقاوم مشکل باشد. متخصصین پوست و مو عامل‌های متعددی مانند گستردگی و محل عفونت، سن، پرونده پزشکی و سلامت عمومی بیمار را هنگام تعیین روش درمان قارچ پوستی در نظر می‌گیرند.
دارو
به منظور درمان عفونت‌های پوستی قارچی، استفاده از داروهای موضعی ضدقارچ به صورت عمومی پیشنهاد می‌شود، بدون توجه به علت بروز عفونت (مانند درماتوفیت یا مخمر). ضدقارچ‌های آزول و آلیلامین از جمله داروهای معمول در این دسته بوده و استفاده از آنها رایج است.
همچنین، در صورت عفونت قارچی تخمیزی دهان یا ناحیه تناسلی، و یا در صورت عفونت‌های قارچی مزمن و مستمر، ممکن است داروهای خوراکی ضدقارچ نیز تجویز شوند. برخی از داروهای خوراکی ضدقارچ شامل فلوکونازول، ایتراکونازول، کتوکونازول، تربینافین و گریزوفولوین هستند.
مدت زمان مصرف داروی ضدقارچ بستگی به شدت، نوع و محل عفونت دارد و ممکن است برای چند هفته، چند ماه یا حتی مدت زمان بیشتری نیاز باشد. بهتر است در این زمینه، توصیه‌ها و دستورات پزشک خود را رعایت کنید.
کرم
لوسیون‌ها و کرم‌های ضدقارچی متعددی در دسترس هستند که می‌توان آنها را بدون نسخه خریداری کرد. پزشک ترکیبی از پماد ضدقارچ و کورتیکواستروئید را برای درمان عفونت‌های خفیف توصیه می‌کند. داروهای موضعی باید یک یا دو بار در روز مستقیماً روی پوست آسیب دیده به کار برده شوند.
دیگر روش‌های درمان قارچ پوست
بااین حال بعضی عفونت‌های قارچی پوست به درمان‌های خاصی نیاز دارند، برای مثال درمان انیکومایکوز از درمان باقی قارچ‌های پوستی دشوارتر است. متخصص پوست و مو از بیمار می‌خواهد که پس از اتمام دوره مصرف داروی خوراکی تا چند ماه از لاک ناخن ضدقارچی حاوی سیکلوپیروکس اولامین استفاده کند. جایگزینی ناخن قدیمی و رشد ناخن جدید سالم و شفاف گاهی بیش از یک سال طول می‌کشد. برای درمان عفونت قارچ پیدرا باید موی آسیب دیده را کوتاه کرد و سر را با شامپوی ضدقارچ شست. ازآنجایی که قارچ تا مدت‌ها پس از برطرف شدن علائم روی پوست باقی می‌ماند، بیمار باید درمان را دقیقاً طبق دستور پزشک ادامه دهد.
پیشگیری
برای پیشگیری از عفونت‌های پوستی قارچی معمولاً کافی است که بهداشت را رعایت کنید و وزن خود را در حد مناسب نگه دارید. تمیز و خشک نگه داشتن پوست، شستن دست‌ها پس از تماس با پوست یا ناخن عفونی، کوتاه نگه داشتن ناخن‌های انگشتان دست و پا، پوشیدن لباس‌های تمیز و راحت و مرتب عوض کردن آنها، پوشیدن یک روز در میان کفش‌ها برای هوا خوردن آنها، اجتناب از استفاده از وسایل شخصی دیگران مانند لباس، حوله و لوازم آرایش، مرتب تمیز کردن حمام و وان و پا برهنه راه نرفتن در مکان‌های عمومی برای پیشگیری از بیماری قارچ پوستی بسیار مهم است.
