شکستگی بینی: علائم و درمان با عمل جراحی

بینی یکی از استخوان‌های بدن است که بیش از سایر استخوان‌ها دچار شکستگی می‌شود و البته این موضوع نیز جای تعجب ندارد چرا که بینی، ساختاری حجیم و بر آمده، که درست در مرکز صورت قرار گرفته است. شکستگی بینی، نه‌تنها استخوان‌های بینی را درگیر می‌کند، بلکه به غضروف بینی نیز آسیب وارد می‌کند. آسیب به بافت غضروفی می‌تواند موجب تغییر شکل دادن دائمی بینی و در نتیجه تغییر یافتن ظاهر کلی چهره‌ی شما شود. شکستگی بینی، در صورتی که به نحو مناسبی درمان نشود می‌تواند در بلندمدت، موجب بروز مشکلات زیبایی و عملکردی برای بینی شود.

شکستگی بینی چیست؟

وجود هر گونه شکستگی چه در استخوان یا غضروف بینی به عنوان شکستگی بینی لحاظ می‌شود. استخوان بینی در واقع همان تیغه‌ی اصلی بینی است که دو سوراخ بینی را از هم جدا می‌کند. از آنجایی که بینی یک عضو برآمده و دارای حجم بیرونی است، بیش از اعضای دیگر در معرض شکستگی و آسیب قرار دارد و برای مثال ممکن است در هنگام زمین خوردن یا ورزش کردن به سادگی دچار شکستگی شود. تقریبا اغلب شکستگی‌های صورت از نوع شکستگی بینی هستند.

در اغلب موارد، شکستگی بینی موجب خم شدن یا انحراف بینی و ایجاد مشکلاتی در نحوه نفس کشیدن فرد می‌شود . در صورتی که پزشک معالج، ظرف دوهفته استخوان‌های بینی را جااندازی نکند، بینی شما به همان صورتِ کج و منحرف، ترمیم می‌شود و در این صورت اصلاح کردن ظاهر بینی نیاز به انجام عمل ترمیمی دارد.

شما همیشه هم نمی توانید تنها از روی ظاهر بینی خود قضاوت کنید که بینی شما شکسته است یا خیر و ممکن است تورم بینی، منحرف شدن بینی را از دید شما پنهان کند. بنابراین لازم است که سه الی چهار روز پس از آسیب دیدگی و پس از فروکش کردن تورم بینی حتما به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت بینی شما را ارزیابی کند. همچنین ممکن است در صورتی که شکستگی بینی جزئی باشد، هیچ خمیدگی و انحرافی در بینی نمایان نباشد.

علل

شایع‌ترین علت شکستگی بینی، وارد شدن یک ضربه‌ی شدید به صورت یا بینی است.این اتفاق معمولا به یکی از شکل‌های زیر رخ می‌دهد:

• یک حادثه مانند زمین خوردن با دوچرخه
• انجام ورزش‌های پربرخورد مانند بسکتبال
• تصادفات ماشین

علائم و نشانه‌ها

علائم ناشی از شکستگی با توجه به درجه‌ی شکستگی بینی، متفاوت هستند. بینی که دچار شکستگی شده است به تدریج موجب بروز علائم زیر می‌شود:

• درد
• خونریزی از بینی
• مسدود شدن راه بینی و مشکل در تنفس
• تورم صورت
• کبودی در اطراف چشم‌ها و به وجود آمدن حالت گودی و تیرگی در زیر چشم
• منحرف شدن بینی
• حساسیت به لمس بینی
• شنیدن صدایی مانند خش‌خش یا کروچ‌کروچ از بینی در هنگام لمس کردن بینی

مواردی که در ادامه آمده اند علائمی هستند که نشان‌دهنده‌ی مشکلات بیشتر و جدی‌تری مانند ضربه‌ی مغزی یا آسیب نخاعی هستند. پس در صورت مشاهده‌ی این علائم لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی ا ز بینی که متوقف نمی شود
• ترشح مایعی شفاف از بینی
• از دست دادن هوشیاری
• سردرد شدید
• اختلالات بینایی
• استفراغ مکرر
• درد گردن
• بی‌حسی یا ضعف در بازو‌ها

خطرات

شکستگی بینی همچنین می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی‌تری مانند هماتوم در تیغه‌ی بینی شود که در این حالت در دیواره‌ی داخلی بینی، لخته‌ی خون تشکیل می‌شود و در صورتی که این لخته از بینی بیرون کشیده نشود می‌تواند موجب عفونت شدید و جدی شود. سایر عوارض شکستگی بینی عبارتند از شکل‌گیری حفره در تیغه‌ی بینی که می‌تواند موجب شود دیواره‌ی  میانی بینی دچار افتادگی شود. برای کاهش خطر بروز این عوارض، لازم است که در صورتی که با توجه به اتفاقی که برایتان رخ داده احتمال می‌دهید بینی شما دچار شکستگی شده باشد، صرف نظر از میزان درد، خونریزی یا تورم بینی،  حتما سریعا به پزشک مراجعه کنید.

تست و تشخیص

برای تشخیص شکستگی بینی و ارزیابی میزان آسیب وارد شده به بینی، پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

• انجام معاینات فیزیکی از جمله ارزیابی کامل سر، گردن و صورت
• شنیدن شرح حال بیمار و سوال در مورد جزئیات حادثه از جمله چگونگی رخ دادن حادثه و شکل بینی شما قبل و بعد از حادثه
• استفاده از یک وسیله‌ی مخصوص دارای چراغ (به نام اسپکولوم بینی) برای بررسی وضعیت سوراخ‌های بینی، تیغه‌ی بینی و بررسی انسداد در بینی و عوارض احتمالی مانند هماتوم.
• تجویز عکسبرداری با اشعه ایکس یا سی.تی.اسکن برای بررسی شکستگی‌های احتمالی در سایر نواحی صورت و فک. این تصاویر معمولا برای تشخیص شکستگی بینی به کار نمی روند.

درمان

بسته به میزان شکستگی بینی، پزشک متخصص یکی از اقدامات زیر را تجویز می‌کند:

• قرار دادن مکرر و منظم کمپرس سرد روی بینی و بالا گرفتن سر برای کاهش تورم. گذاشتن پشتی اضافه زیر سر در هنگام خوابیدن
• استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن (داروهایی مانند آسپرین و ایبوبروفن تجویز نمی شوند چرا که این داروها خون را رقیق می‌کنند و خونریزی را شدت می‌دهند)
• قرار دادن گاز در داخل سوراخ بینی برای متوقف کردن خونریزی بینی
• مصرف آنتی‌بیوتیک، خصوصا اگر گاز استریل در داخل بینی قرار داده شده است.
• استراحت و مراقبت کردن از بینی؛ در صورتی که استخوان و غضروف بینی دچار جابجایی نشده باشد، احتمالا تنها کاری که لازم است انجام دهید، استراحت کردن است تا زمانی که تورم بینی و صورت برطرف شود و بینی کاملا ترمیم شود.

جااندازی استخوان‌ها

اگر تیغه‌ی بینی دچار انحراف شده باشد، جراح برای اصلاح آن از بیهوشی عمومی استفاده می‌کند. به عمل بازگرداندن جای استخوان و غضروف بینی به حالت اولیه اصطلاحا “جااندازی” گفته می‌شود که معمولا چند روز پس از شکستگی بینی و بعد از برطرف شدن نسبی تورم بینی، انجام می‌شود. پس از انجام این عمل، استخوان و غضروف بینی برای حدود یک هفته در گچ می‌ماند.

جراحی

در صورتی که شکستگی بینی شما از نوع پیچیده باشد، انجام عمل جراحی برای درمان آن ضرورت دارد. عمل شکستگی بینی به این منظور انجام می‌شود که غضروف و استخوان‌های شکسته مجددا سر جای خود بازگردند و در راستای مناسبی قرار داده شوند. تکنیک انجام این جراحی با توجه به شرایط هر بیمار متفاوت است و ممکن است برای انجام آن از بیهوشی موضعی یا عمومی استفاده شود. این عمل جراحی به طور کلی ممکن است با تکنیک جراحی باز یا بسته انجام شود.

تکنیک جااندازی بسته‌ی استخوان

جااندازی بسته، یک تکنیک جراحی بسیار مهم برای درمان شکستکی بینی است. در این روش، بدون ایجاد برش در بینی، استخوان‌های بینی که جابه‌جا شده اند مجددا جااندازی می‌شوند. این تکنیک از زمان‌های بسیار دور برای درمان شکستگی بینی به کار برده می‌شده است. نتایج عملکردی این روش موفق هستند اما این موضوع را نمی توان در مورد نتایج زیبایی عمل گفت.

تکنیک جااندازی باز استخوان

جااندازی باز استخوان طی جراحی انجام می‌شود که در آن از چند تکنیک جراحی مانند سپتوپلاستی، استئوتومی و سپتوراینوپلاستی استفاده می‌شود. این روش جااندازی استخوان بینی پرکاربرد‌تر است و خصوصا در مواردی که احتمال زیادی می‌رود که بیمار به جراحی ترمیمی نیاز داشته باشد، این روش به کار می‌رود. برای انجام این روش، ممکن است پزشک از بیهوشی موضعی یا عمومی استفاده کند. برای انجام این عمل، پزشک جراح، یک پرستار، یک متخصص بیهوشی و یک تکنسین جراحی باید در اتاق عمل حضور داشته باشند. این عمل جراحی با توجه به متد مورد استفاده برای جراحی و پیچیدگی شکستگی بینی، ممکن است بین یک تا چندین ساعت طول بکشد.

بعد از جراحی

1. بیمار باید در این دوره از وارد کردن فشار به خود خودداری کند. در صورت داشتن یبوست، می‌توان از ملین استفاده کرد.
2. تورم و کبودی از تاثیرات معمولی جراحی شکستگی بینی هستند و معمولا ظرف 7 الی 10 روز برطرف می‌شوند.
3. جراح احتمالا روی بینی آتل می‌گذارد یا بینی را گچ می‌گیرد که این آتل یا گچ معمولا یک هفته پس از جراحی برداشته می‌شود.
4. خونریزی از بینی نیز امری طبیعی است که به تدریج از میزان ان کاسته می‌شود. گاز استریلی که پشت لب قرارگرفته، این خون را در خود جمع می‌کند. بعد از جمع شدن زخم‌های جراحی، خونریزی متوقف می‌شود.