درمان لکه‌های ماه‌گرفتگی (خورشیدگرفتگی) مادرزادی

ماه‌گرفتگی به قسمتی از پوست که دچار تغییر رنگ شده و از زمان تولد نوزاد یا چند ماه پس از تولد مشخص می‌شود گفته می‌شود. بیش از 80 درصد از نوزادان انواع مختلفی از ماه‌گرفتگی را دارند. برخی از این علائم تا پایان عمر باقی مانده در حالی که برخی به مرور زمان از بین می‌روند.
بیشتر ماه‌گرفتگی‌ها را می‌توان در دو دسته تقسیم‌بندی کرد: عروقی یا پیگمنتی. ماه‌گرفتگی‌های عروقی به دلیل وجود عروق خونی در زیر سطح پوست ایجاد می‌شوند. رنگ این ماه‌گرفتگی‌ها از صورتی تا قرمز متمایل به آبی متغیر است و به عمق وجود عروق خونی بستگی دارد. ماه‌گرفتگی‌های پیگمنتی معمولاً قهوه‌ای، خاکستری، آبی یا سیاه بوده و به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌های پیگمنت ایجاد می‌شوند.
فقط شما نیستید که به فکر رفع علائم ماه‌گرفتگی از روی صورت خود هستید. هر ساله هزاران نفر تحت درمان‌های زیبایی قرار می‌گیرند تا علائم ماه‌گرفتگی را از روی پوست خود بردارند. بیشتر افراد به این دلیل تمایل به رفع علائم ماه‌گرفتگی دارند که دوست ندارند آنها را روی پوست خود داشته باشند و احساس کنند. لیزر درمانی برای رفع لکه‌های ماه‌گرفتگی یکی از روش‌های محبوب است. این روش بسیار کم تهاجمی تر از انجام عمل جراحی است و نتایج حاصل از آن نیز موثرتر است.

انواع لکه‌های ماه‌ گرفتگی

لکه‌های ماه‌ گرفتگی انواع مختلفی دارد که برخی از شایع‌ترین انواع آن عبارتند از:

لکه‌های سالمون

لکه‌های سالمون شایع‌ترین نوع لکه‌های ماه‌ گرفتگی هستند. این لکه‌ها نازک، صاف، صورتی کمرنگ یا قرمز بوده که بیشتر در پشت گردن، بالای پلک چشم، بالای لب یا بین ابروها دیده می‌شوند.

خال‌های مادرزادی (خال‌های گوشتی)

خال‌های مادرزادی از بدو تولد وجود دارند و معمولاً رنگ آنها قهوه‌ای است. این خال‌ها در هر قسمتی از بدن ممکن است دیده شوند و سایز و شکل آنها متفاوت است. برخی خال‌های مادرزادی به تنهایی دیده می‌شوند و برخی به صورت گروهی شکل می‌گیرند. خال‌های بزرگ باید به دقت مورد ارزیابی قرار گیرند زیرا ممکن است در آینده تبدیل به سرطان شوند.

لکه‌های قهوه با شیر

لکه‌های قهوه با شیر لکه‌های مسطحی هستند که از بدو تولد روی پوست وجود دارند اما در دوران کودکی گسترش می‌یابند. این لکه‌های معمولاً بیضی‌شکل بوده و رنگ آنها ممکن است از قهوه‌ای کم‌رنگ تا قهوه‌ای شکلاتی باشد. این لکه‌ها بیشتر در قسمت میانی بدن، باسن و پاها دیده می‌شوند. لکه‌های قهوه با شیر خودبه‌خود برطرف نمی‌شوند و ممکن است تعداد آنها افزایش یابد و معمولاً نیازی به درمان ندارند. یک لکه تکی قهوه با شیر نشانه ابتلا به بیماری نیست اما شش لکه یا بیشتر که قطر آنها بیش از 6.5 میلی‌متر باشد یا آنهایی که همراه با کک و مک در زیر بغل یا کشاله ران به وجود آمده باشند ممکن است نشان‌دهنده ابتلا به نوروفیبروماتوز باشند.

لکه‌های مغولی

لکه‌های مغولی لکه‌های همواری هستند که رنگ آنها آبی – خاکستری بوده و معمولاً در قسمت پایین کمر و باسن دیده می‌شوند. این لکه‌ها بیشتر در کودکان آسیایی، اروپای جنوبی، اسپانیایی، جزایر اقیانوس آرام یا نژادهای آفریقایی دیده می‌شوند. کودک ممکن است یک یا چند لکه مغولی روی پوست خود داشته باشد. این نوع از لکه‌های ماه‌ گرفتگی معمولاً بدون نیاز به انجام اقدامات درمانی در سنین 3 تا 4 سالگی برطرف می‌شوند.

لکه‌های بندر شراب

لکه‌های صورتی و قرمز لکه‌های مادرزادی هستند که در هنگام تولد صورتی – قرمز بوده که پس از چند سال به رنگ قرمز وبنفش تغییر رنگ می‌یابند. لکه‌های بندر شراب به دلیل عروق خونی که به طور کامل شکل نگرفته‌اند ایجاد می‌شود. این لکه‌ها ممکن است کوچک باشند یا قسمت بزرگی از پوست را در برگرفته باشند. معمولاً این لکه‌ها در صورت دیده می‌شوند اما ممکن است در هر قسمت دیگری از بدن نیز دیده شوند. لکه‌های بندر شراب روی صورت ممکن است با مشکلات مغزی همراه باشند که به دلیل سندرم استرج وبر ایجاد شده است.
لکه‌های بندر شراب به‌خودی‌خود از بین نمی‌روند و به مرور زمان و با افزایش سن تیره‌تر، ضخیم‌تر و برآمده‌تر می‌شوند. لکه‌های بندر شراب ممکن است در زمانی که تغییرات هورمونی در بدن ایجاد می‌شود مانند دوران بلوغ یا دوران بارداری شدیدتر شوند. با لیزر درمانی می‌توان آنها را کمرنگ‌تر کرده یا برآمدگی‌های ناشی از لکه‌های بندر شراب را کاهش داد.

همانژیوم

همانژیوم‌ها به دلیل وجود یک لخته خون در عروق خونی نارس شکل می‌گیرند. این لکه‌ها ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند یا چند هفته پس از تولد به وجود آیند. سایز همانژیوم‌ها متفاوت است. ممکن است قطر آنها از چند میلی‌متر تا چند سانتیمتر باشد.

تشخیص

پزشک با مشاهده می‌تواند این لکه‌های ماه‌گرفتگی را تشخیص دهد. زمانی که همانژیوم ها یا لکه‌های بندر شراب در قسمتی از پوست ایجاد شده باشند و احتمال تأثیر بر ارگان‌های زیرین پوست یا نزدیک آنها وجود داشته باشد، پزشک دستور انجام آزمایش‌های تصویری مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) را می‌دهد.

درمان

برخی از لکه‌های ماه‌گرفتگی در بالا در مورد آنها توضیح داده شد (مانند همانژیوم نزدیک چشم) باید تحت درمان قرار گیرند. تصمیم‌گیری در مورد درمان برخی دیگر از این لکه‌ها بحث‌برانگیز است؛ زیرا بسیاری از این لکه‌های ماه‌ گرفتگی خودبه‌خود و بدون این که مشکلی ایجاد کنند از بین می‌روند. ممکن است پزشک از شما بخواهد در صورتی که این لکه‌های مشکلی برای شما ایجاد نکنند به جای انجام اقدامات درمانی صبر کنید. برخی متخصصین با رویکرد صبر کردن مخالف هستند و معتقدند که برخی از مداخلات درمانی در مراحل اولیه می‌تواند مفید باشد زیرا برخی از انواع این لکه‌ها هم خودبه‌خود از بین نمی‌روند.
متناسب با نوع لکه‌های ماه‌گرفتگی، گزینه‌های درمانی شامل عمل‌های جراحی، لیزر درمانی و (در مورد برخی از لکه‌های همانژیوم ها) استفاده از استروئیدهای تزریقی، خوراکی و موضعی یا مسدودکننده‌های بتای خوراکی یا موضعی می‌شود. تقریباً همه روش‌های درمانی مبتنی بر جراحی برای برداشتن لکه‌های ماه‌گرفتگی روی بدن باعث ایجاد اسکار می‌شوند اما لیزر درمانی یک گزینه درمانی مناسب است.

لیزر درمانی

در لیزر درمانی از پرتو نوری باریک که به وسیله گلبول‌های قرمز در عروق خونی جذب می‌شوند استفاده می‌شود. هر روش درمانی شامل چندین پالس در محدوده چند میلی‌متر است. به این پالس‌ها “نقطه ” می‌گوییم. بیشتر افراد چندین نقطه در جلسات لیزر درمانی دارند.
پس از لیزر درمانی ممکن است پوست کبود شده و زخم‌هایی ایجاد شود که پس از سه هفته به سختی می‌توان آنها را دید. حتماً پس از انجام لیزر درمانی از مرطوب کننده‌های بدون بو استفاده کنید. متأسفانه ما نمی‌توانیم پس از لیزر درمانی مرطوب کننده‌ها را تأمین کنیم.
بهترین نتایج پس از 4 تا 6 جلسه درمانی درمان حاصل شده و تا چند سال باقی می‌مانند. زمان هر جلسه درمانی بر اساس کودک تحت بیهوشی عمومی عمل شود یا تحت بیهوشی موضعی و همچنین بر اساس ویژگی‌های لکه‌های تحت درمان متفاوت است.
اگر لیزر درمانی تحت بیهوشی موضعی روی انجام شود. بیمار می‌تواند خیلی سریع به منزل بازگردد. اگر عمل تحت بیهوشی عمومی انجام شود باید یکی دو ساعت صبر کنید تا فردبه طور کامل به هوش آمده و کمی غذا بخورد و سپس به منزل مراجعت کند.

تزریق استروئید

مکانیزم اثر استروئیدها نامشخص است. به نظر می‌رسد استروئیدها بر رشد همانژیوم‌ها اثر گذاشته و در برخی موارد باعث جمع شدن آنها می‌شوند. این داروها به طور سیستماتیک به صورت خوراکی مصرف شده یا ممکن است در سطح همانژیوم تزریق شوند. به طور عمومی استروئیدهای سیستمی برای درمان همانژیوم های بخشی مفید بوده و استروئیدهای اینترالزیونال برای همانژیوم های کانونی مؤثر واقع می‌شوند. اصلی‌ترین مزیت تزریق اینترالزوینال کم بودن عوارض جانبی سیستمی آن است.

عمل جراحی

در بیشتر مواقع، عمل‌های جراحی برای برداشتن لکه‌های ماه‌گرفتگی عمل‌های سرپایی محسوب می‌شوند. این بدان معناست که پزشک از بیهوشی موضعی برای کودک استفاده کرده و وی می‌تواند پس از انجام عمل به خانه بازگردد.
جراحان لکه‌های کوچک ماه گرفتی را در مطب و در کمتر از یک ساعت برمی‌دارند. جراح مواد بیحس کننده را در پوست اطراف ناحیه تحت درمان تزریق کرده تا درد از بین برود و سپس با استفاده از تیغ جراحی لکه ماه‌ گرفتگی را برمی‌دارد.
شکاف کوچک به وسیله بخیه‌های جذبی که پس از یک هفته جذب بدن می‌شوند بسته می‌شود. بسیاری از کودکان که لکه‌های ماه گرفتگی آنها صبح برداشته شده است می‌توانند بعدازظهر به خانه مراجعت کرده و به فعالیت‌های روزمره خود بپردازند.