بیماری پوستی صدف (پسوریازیس): علت و درمان

پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی التهابی است که پوست حدود 3 درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در بیماری صدف یا پسوریازیس، سلول‌های پوست 10 برابر سریع‌تر از حالت عادی رشد کنند. زمانی که این سلول‌ها به سطح پوست می‌آیند و می‌میرند، پلاک‌هایی با پوسته‌های سفیدروی پوست شکل می‌گیرند. پسوریازیس به شکل کورک یا پاپول‌های پوسته‌پوسته‌ای کوچک شکل می‌گیرند. زمانی که این پاپول‌ها به یکدیگر وصل شده و می‌پیوندند، پلاک‌های پوسته‌پوسته‌ای شکل می‌گیرند. این پلاک‌ها در پوست سر، آرنج‌ها و زانوها دیده می‌شوند. عفونت‌های قارچ پوستی بسیار شایع هستند و شامل عفونت قارچی پای ورزشکار، عفونت قارچ کشاله ران ، عفونت قارچی کچلی و عفونت قارچی مخمر می‌شوند. کچلی سر (عفونت قارچی پوست سر) قارچی است که پوست سر و در برخی موارد ابروها و مژه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مجموعه این قارچ‌ها که موجب بروز این بیماری می‌گردند درماتوفیت نام دارند (متعلق به جنس و رده‌ی تریکوفیتون یا میکروسپوروم). قارچ سر باعث ایجاد نقاطی کوچک با ظاهر سیاه و یا طاسی و احساس خارش در پوست سر می‌شوند.

[dopts id=”62″]

پسوریازیس یا بیماری صدف

پسوریازیس یا بیماری پوستی صدف یک اختلال پوستی خشک و پوسته‌پوسته‌ای است. این بیماری یک عارضه شایع التهابی مزمن و مربوط به سیستم خودایمنی بدن است. تحقیقات نشان می‌دهد که این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن اشتباه عمل کرده و شروع به تولید سریع سلول‌های پوستی می‌کند.

سیستم ایمنی شامل یک نوع سلول به نام سلول‌های T است. یک محرک باعث می‌شود که سلول T مانند زمانی که در حال جنگیدن علیه عفونت‌ها است یا زمانی که زخمی در حال التیام است رفتار کند. آن‌ها مواد شیمیایی تولید می‌کنند که باعث ایجاد التهاب و در پسوریازیس باعث رشد زیاد سلول‌های پوستی می‌شود.به‌طور طبیعی سلول‌های پوست هر 21 تا 28 روز جایگزین می‌شوند اما در بیماران مبتلا به پسوریازیس این مدت به حدود 2 تا 6 روز کاهش می‌یابد.

 علل و علائم

این‌که چه چیزی باعث این برانگیخته شدن و تحریک شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود هنوز مشخص نیست اما استرس، اضطراب، آسیب‌دیدگی‌های پوستی، عفونت و تغییرات هورمونی می‌تواند باعث شعله‌ور شدن علائم پسوریازیس در افراد مبتلا به این بیماری شود.

• برخی داروهای محرک مانند لیتیوم، داروهای ضد مالاریا، کوئیندین و ایندومتاسین می‌توانند باعث تشدید بیماری شوند. برخی از بیماران مبتلابه پسوریازیس به آلرژی، رژیم‌های غذایی و تغییرات آب و هوایی واکنش نشان می‌دهند که البته هنوز اثبات نشده است.
• بیماری پسوریازیس مسری و واگیردار نیست اما افراد مبتلابه این بیماری در برخی موارد مورد محرومیت‌های اجتماعی و تبعیض قرار می‌گیرند. این بیمار به‌طور متفاوتی بر افراد تأثیر می‌گذارد که این تأثیر هم می‌تواند فیزیکی و هم روانی باشد.
• سلول‌های پوستی دائماً در حال ریزش هستند اما در پسوریازیس هم‌سلول‌های مرده و هم‌سلول‌های زنده روی سطح پوست جمع می‌شوند زیرا فرایند جایگزینی سلولی با سرعت زیادی اتفاق می‌افتد.این می‌تواند باعث قرمز شدن، پوسته پسته شدن و ایجاد تکه‌های پوستی خشن شود که با پوسته‌های نقره‌ای پوشیده شده‌اند و به‌سادگی می‌ریزند.

 چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به پسوریازیس هستند

احتمال ابتلا به پسوریازیس در مردان و زنان برابر است و ممکن است در هر سنی رخ دهد؛ اما به طور کلی، این بیماری در سنین بین 15 تا 30 سال و دوباره بین سنین 50 تا 60 سال شایع‌تر است. سن متوسط ابتلا به پسوریازیس حدود 28 سال است. افرادی که دارای بیماری‌های قلبی عروقی و سندرم متابولیک هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی در ابتلا به این بیماری تأثیرگذار هستند و این بیماری ممکن است به ارث رسیده و در اعضای یک خانواده منتقل شود. در حدود یک نفر از هر سه نفر افرادی که اقوام نزدیک آن‌ها به پسوریازیس مبتلا بوده‌اند، به این بیماری مبتلا می‌شوند.

 انواع پسوریازیس

پسوریازیس اشکال مختلفی دارد که ما در اینجا به بررسی آنها می‌پردازیم

 پسوریازیس پلاکی

حدود 80 درصد افراد مبتلابه پسوریازیس به این نوع پسوریازیس مبتلا هستند. این نوع پسوریازیس به شکل برآمدگی‌های پوستی متورم، ضایعات پوستی قرمزرنگ بوده که با پوسته سفید و نقره‌ای پوشیده شده‌اند و معمولاً در آرنج‌ها، زانوها، پوست سر و قسمت پایین کمر دیده می‌شود.

 پسوریازیس معکوس

پسوریازیس معکوس در زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه و در چین‌وچروک‌های اطراف ناحیه تناسلی و باسن دیده می‌شوند.پسوریازیس معکوس در ابتدا به شکل ضایعات پوستی قرمزرنگ دیده می‌شوند که معمولاً اندازه آن مشابه پسوریازیس پلاکی نیست. این نوع پسوریازیس هموار و درخشنده به نظر می‌رسند.

 پسوریازیس ارترودرمیک

پسوریازیس اریترودرمیک یک نوع پسوریازیس التهابی خاص است که قسمت زیادی از بدن را در برگرفته و باعث می‌شود که سطح بدن قرمز آتشی به نظر می‌رسد.این بیماری معمولاً در افرادی که پسوریازیس پلاکی ناپایدار دارند و در قسمت‌هایی از بدن که مرز ضایعات به‌درستی مشخص نیست دیده می‌شوند.علاوه بر اریتما یا قرمز شدن پوست، پوست لایه‌لایه شده و می‌ریزد که همراه با درد و خارش شدید است. پسوریازیس ارترودرمیک با عدم تعادل شیمیایی بدن ارتباط دارد. این می‌تواند باعث کاهش پروتئین و مایعات بدن شده و باعث ابتلا به بیماری‌های شدید شود.

 پسوریازیس خالدار

پسوریازیس خالدار غالباً در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود. این نوع پسوریازیس به شکل تاول‌های قرمز، کوچک و نقاط تکی روی پوست دیده می‌شوند که به ضخامت و خشنی آنچه در پسوریازیس پلاکی دیده می‌شود نیستند.

 پسوریازیس پوسچولار یا چرک دار

پسوریازیس چرک‌دار یا پوسچولار، بزرگسالان را بیش از کودکان تحت تأثیر قرار داده و کمتر از 5 درصد پسوریازیس‌ها را شامل می‌شود. این نوع پسوریازیس به شکل پوسچول‌های سفید یا تاول‌های چرکی غیر عفونی که اطراف آن‌ها را پوست قرمز پوشانده است در برخی از قسمت‌های بدن دیده می‌شوند برای مثال، دست‌ها و پاها یا حتی قسمت‌های بیشتری از بدن ممکن است دچار این نوع پسوریازیس شوند. این نوع از پسوریازیس عفونی نبوده و مسری و واگیردار نیستند.

 آرتریت پسیوراتیک یا ورم مفاصل پسوریاتیک

تا 30 درصد از افراد مبتلابه پسوریازیس دچار آرتریت پسوریاتیک می‌شوند که باعث التهاب و آسیب‌دیدگی پیش‌رونده مفاصل می‌شود. این بیماری بیشتر در سنین بین 30 تا 50 سالگی اتفاق می‌افتد.افراد مبتلابه آرتریت پسوریاتیک بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، افسردگی و بیماری‌های دیگر قرار دارند.

درمان پسوریازیس

داروهای موضعی

 ازآنجاکه بیماری پسوریازیس پوست را دربر می‌گیرد، داروهای موضعی می‌توانند بسیار مفید واقع شوند زیرا این داروها نسبتاً بی‌خطر و مؤثر هستند و می‌توانند مستقیماً روی پوست مبتلا استعمال شوند. این داروها ممکن است به شکل لوسیون، فوم، کرم، پماد، ژل و شامپو باشند. این داروها حاوی استروئیدهای موضعی، آماده‌سازی تار و داروهای تعدیل‌کننده کلسیم هستند. تجویز نوع و شکل دقیق دارو به محل ابتلا به پسوریازیس بستگی دارد.

 داروهای خوراکی

داروهای متعددی وجود دارند که می‌توانند به‌طور سیستماتیک در درمان و کنترل پسوریازیس مؤثر باشند. عموماً بیشتر داروهای خوراکی باهدف قرار دادن پروتئین در سیستم ایمنی بدن عمل می‌کنند. تنها استثنا دارویی است که اسیترتین (سوریاتن) نامیده می‌شود و از لحاظ ساختاری مانند ویتامین A است.

ازآنجاکه وجود سیستم ایمنی برای زنده ماند حیاتی و ضروری است، درمان‌های سیستماتیک با عوارضی همراه هستند. داروهایی مانند متوترکزات و سیکلوسپورین که به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند بر کبد، کلیه‌ها و مغز استخوان اثر می‌گذارند. داروهای خوراکی جدید که امروزه برای درمان پسوریازیس به‌کاربرده می‌شوند، اوتزلا (اپرمیلاست) نامیده می‌شوند.

 فوتوتراپی

 برای پسوریازیس‌های شدید یک روش درمانی مؤثر، قرار گرفتن در معرض نور ماورا بنفش است. در صورتی‌که اقدامات درمانی در مطب پزشک انجام شود، اشعه ماورا بنفش می‌تواند قسمت زیادی از پوست را بدون ایجاد عوارض جانبی مهمی تحت درمان قرار دهد. در این روش فقط بخشی از طیف نوری اشعه ماورا بنفش که برای درمان پسوریازیس مفید است به‌کاربرده می‌شود. اشعه ماورا بنفش با طول‌موج‌های کوتاه با اشعه ماورا بنفش با طول‌موج‌های بلند متفاوت است. طول‌موج‌هایی که در سالن‌های برنزه کردن به‌کاربرده می‌شوند برای درمان پسوریازیس مؤثر نیستند. فوتوتراپی می‌تواند به‌تنهایی یا همراه با مصرف برخی داروها برای درمان پسوریازیس به‌کاربرده شود.

 لیزر درمانی

لیزر پالسی رنگی در لیزر درمانی به‌کاربرده می‌شود. لیزر رنگی پالسی، پرتو متمرکز نور زرد می‌سازد. وقتی‌که این نور به پوست برخورد می‌کند به گرما تبدیل می‌شود. این گرما عروق خونی اضافی در پوست که در ابتلا به پسوریازیس مؤثر هستند را تخریب می‌کند. برای مشخص کردن محل پوست که باید تحت درمان قرار گیرد، لیزر نور ماورا بنفش ساطع می‌کند.

لیزر، اشعه ماورا بنفش تولید می‌کند که طول‌موج آن مشابه طول‌موج‌های کوتاه است. لیزر درمانی با نور لیزر شدید کارکرده و پسوریازیس خفیف تا متوسط را بدون آسیب دیدن پوست سالم اطراف آن درمانی می‌کند. این روش برای پسوریازیس پلاکی کوچک کاملاً مؤثر است اما ازآنجاکه نواحی کوچکی از پوست می‌تواند با این روش تحت درمان قرار گیرد این تکنیک برای بیماری‌های شدید مؤثر واقع نمی‌شود.

بایدها و نبایدها برای افراد مبتلابه پسوریازیس

بااینکه نمی‌توان از ابتلا به پسوریازیس پیشگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان با این بیماری مقابله کرد:

• استرس خود را با یوگا، دارو یا هر دو کاهش دهید
• روش‌های مقابله با پسوریازیس را بیاموزید
• به رژیم غذایی خود برای حفظ وزن سالم بدن توجه داشته باشید و از مصرف غذاهای تحریک‌کننده پرهیز کنید
• به گروه‌ها یا وبلاگ‌های حمایت‌کننده یا بپیوندید و با افراد مشابه، بیماری خود را در میان بگذارید
• از استعمال دخانیات پرهیز کنید