اگزما پوستی (درماتیت): انواع، علائم و درمان

اگزما یک اصطلاح عمومی برای توصیف برخی از بیماری‌هایی است که باعث خارش، التهاب و بثورات پوستی می‌شوند. درماتیت آتوپیک نوعی اگزمای غیرمسری است که با التهاب پوست و در برخی موارد با خارش غیرقابل‌تحمل پوست همراه است.اگزما ممکن است بسیار شدید باشد و علائم آن به صورت روزانه شعله‌ور شده و دوباره از بین برود. اگر اگزمای شما تشدید شد و شما در خوابیدن مشکل پیدا کردید به پزشک مراجعه کنید.

 اگزما چیست؟

درماتیت آتوپیک (معمولاً به عنوان اگزما شناخته می‌شود) یک بیماری مزمن التهابی پوستی است که ارثی بوده و معمولاً در اوایل دوران کودکی ایجاد می‌شود. قسمت‌هایی از پوست قرمز، پوسته‌پوسته و خارشی می‌شود. برخی مواقع ممکن است تاول‌های کوچکی حاوی مایعات شفاف در ناحیه‌ای از پوست که به اگزما دچار شده است دیده می‌شود که ممکن است باعث نم و مرطوب شدن آن ناحیه شود. این مرطوب شدن نشان‌دهنده این است که اگزما در حال عفونی شدن است و معمولاً باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (استاف طلایی) باعث آن می‌شود. اگزما مسری نیست.استفاده از پمادهای پایه کورتیزون و مرطوب کننده‌ها می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. اجتناب از محرک‌های پوستی مانند صابون، آب گرم و پارچه‌های مصنوعی ضروری است.کودکان مبتلا به اگزما بیش از سایرین مستعد ابتلا به آلرژی‌های غذایی، اسم و تب یونجه هستند.

دلایل ابتلا به اگزما

اگزمای پوستی بسیار شایع است. هنوز یک دلیل اثبات‌شده برای ابتلا به اگزما جود ندارد اما برخی عواملی که ممکن است در ابتلا به این بیماری دخیل باشند عبارتند از:

• تغییرات آب و هوایی
• آلودگی هوا
• آلرژی به گردوغبار خانگی و ذرات معلق در هوا
• رژیم غذایی
• عفونت‌ها
• عوامل اولیه زندگی

ممکن است ترکیبی از این علل در فردی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به اگزما است باعث خشک شدن پوست شده به طوری که سیستم ایمنی بدن به آن واکنش نشان داده و باعث التهاب پوست می‌شود.

علائم

تأثیرات فیزیکی اگزما بر بدن عبارتند از:

• خشکی پوست
• قرمز و پوسته‌پوسته شدن پوست در جلوی آرنج و پشت زانوها
• خروج مایعات از پوست مبتلا به اگزما
• خارش
• ضایعات (زخم) که ممکن است به دلیل وجود باکتری‌ها یا ویروس‌ها عفونی شود.

درمان اگزما

برخی از اقدامات درمان برای کاهش اگزما عبارتند از:

• استفاده از مرطوب کننده‌ها
• پمادهای ضدالتهابی – هم کورتیکواستروئیدهای موضعی و هم پمادهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند پیمکرولیموس
• درمان به کمک اشعه ماوراءبنفش (فوتوتراپی)
• داروهای خوراکی (قرص‌ها)

 مرطوب کننده‌ها برای درمان اگزما

کرم‌ها پوست را مرطوب می‌کنند. هر روز از مرطوب کننده‌ها برای تمیز کردن پوست استفاده کنید. این کار را به خصوص پس از دوش گرفتن یا استحمام انجام داده و زمانی که در مناطق آلوده یا گرم، کار یا زندگی می‌کنید نیز حتماً از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید. ممکن است نیاز باشد که شما چندین برند را امتحان کرده تا متوجه شوید که کدام یک برای شما بهتر است.

پمادهای ضدالتهابی

اگزما به خوبی به کرم‌های ضدالتهابی واکنش می‌دهد. استروئیدهای موضعی (کورتیکواستروئیدها) در صورت تجویز پزشک با قدرت‌های متفاوت قابل تهیه هستند. معمولاً بهتر است از ضعیف‌ترین آنها برای شروع درمان استفاده کنید.از استروئیدهای قوی‌تر زمانی که بیماری گسترده‌تر می‌شود استفاده کنید به خصوص در نواحی حساس مانند صورت زیرا ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی مانند نازک شدن پوست شود. بهتر است کرم را پس از استحمام روی ناحیه قرمز استعمال کنید اما قبل از استفاده مطمئن شوید که پوست کاملاً خشک شده باشد.در مواردی که اگزما شدید است یک دوره کوتاه مدت، مصرف داروهای خوراکی کورتیکواستروئیدی نیاز است. مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد زیرا ممکن است پس از قطع مصرف علائم بیماری تشدید شوند.کرم پیمرکولیموس یک کرم ضدالتهابی غیراستروئیدی است که در صورتی که زمانی که اولین علائم اگزما دیده شد مصرف شود می‌تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند.

داروهای خوراکی ضدالتهابی 

بیشتر افراد مبتلا به اگزما می‌توانند علائم را فقط با استفاده از کرم‌ها و پمادها مدیریت کنند. در حالی که داروهای خوراکی به افرادی که اگزمای آنها نسبت به درمان مقاوم شده است مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از عوارض جانبی مصرف این داروها عبارتند از افزایش فشار خون، افزایش احتمال ابتلا به انواع عفونت‌ها و تغییرات رفتاری و خلق‌وخویی.به دلیل همین خطرات احتمالی و نیاز به معاینات منظم و دقیق، درمان به وسیله داروهای خوراکی ضدالتهابی فقط برای موارد شدید اگزما که با روش‌های دیگر درمانی قابل‌کنترل نیست تجویز می‌شود.

کول تار

استفاده از کول تار در ناحیه مبتلا به اگزما یکی دیگر از روش‌های کاهش خارش پوست است. کول تار بوی قوی داشته و روی هر پارچه‌ای که بریزد روی آن لکه ایجاد می‌کند. همچنین ممکن است باعث تحریک پوست برخی افراد شود. این دارو باید صرفاً تحت نظر پزشکی که در درمان اگزما تجربه دارد مصرف شود.

 فوتو تراپی

قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش می‌توانید علائم اگزمای مزمن را کاهش دهد. قرار گرفتن در معرض این اشعه تحت مراقبت‌های پزشکی که به دقت تحت نظارت است در کابینت‌های مخصوص انجام می‌شود. بیمار در کابینت عریان شده و لامپ‌ها فلورسنت اشعه ماوراءبنفش را به بدن وی می‌تابانند.

فرد مبتلا به اگزمای مقاوم نیاز به 30 جلسه درمان دارد. خطرات احتمالی استفاده بدون نظارت پزشک از اشعه ماوراءبنفش عبارتند از ایجاد علائم مشابه آفتاب‌سوختگی، پیری سریع‌تر پوست و افزایش احتمال ابتلا به سرطان پوست.

مدیریت اگزما

بیشتر افراد مبتلا به اگزما متوجه می‌شوند که علائم آنها در ترکیب با برخی جنبه‌های زندگی روزانه مانند آب گرم، دوش گرفتن مکرر، صابون، قرار گرفتن در معرض حرارت و گرم بودن زیاد رختخواب در شب تشدید می‌شود. رعایت برخی از نکات به شما کمک می‌کند تا اگزما را بهتر مدیریت کرده و تشدید علائم آن را کاهش دهید. برخی از این نکات عبارتند از:

• ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید – ناخن‌های بلند ممکن است به پوستی که آن را می‌خارانید آسیب برساند.
• اگر آب منطقه شما “سخت” (مواد معدنی زیادی دارد) یا قلیایی است، از تصفیه‌کننده‌های آب استفاده کنید
• در صورت امکان در دریاهای گرم شنا کنید – آب شیرین می‌توانی علائم اگزما را کاهش دهد.
• به مدت محدودی خود را در معرض نور خورشید قرار دهید – به طور مثال در حال شنا کردن در ساحل. این کار می‌تواند به شما در کاهش علائم اگزما کمک کند؛ اما آگاه باشید که قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش احتمال ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس پوست را افزایش می‌دهد. همچنین قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید می‌تواند باعث افزایش گرما روی پوست شود که علائم اگزما را تشدید می‌کند.